BONUS TEKST
- Maslina (Olea europaea) je mnogo više od običnog mediteranskog drveta. Ona je simbol mira, dugovečnosti, mudrosti i zdravlja, a kroz hiljade godina postala je neizostavan dio kulture, tradicije i svakodnevice ljudi s prostora oko Sredozemnog mora. Pored svoje duhovne i istorijske vrijednosti, maslina ima i izuzetno važnu praktičnu ulogu – njeni plodovi i maslinovo ulje ubrajaju se među najcjenjenije sastojke u svijetu kulinarstva i prirodne medicine.
Ovo zimzeleno drvo, koje može živjeti više stotina, pa i hiljadu godina, karakterišu uski, srebrnkasto-zeleni listovi i plodovi koji mijenjaju boju od zelene do crne, u zavisnosti od sorte i stepena zrelosti. Maslina počinje da rađa tek nakon nekoliko godina, ali jednom kada se razvije, rađa plodove decenijama, što je čini simbolom postojanosti i plodnosti.
- Idealno stanište masline su topla, suva i sunčana područja – zato je maslina toliko rasprostranjena u zemljama poput Grčke, Italije, Španije i širom mediteranskog Balkana. Njena otpornost na sušu, kamenito tlo i vjetrove dodatno doprinosi njenoj dugovječnosti.U kulinarstvu, masline se koriste u dva osnovna oblika: stolne masline, koje se konzumiraju cijele – najčešće marinirane, punjene ili začinjene – i uljarice, koje se koriste za proizvodnju ulja. Važno je znati da se sirove masline ne jedu, jer su izrazito gorke. Potrebno ih je prethodno fermentisati ili tretirati slanom vodom, lugom ili salamurama kako bi postale ukusne i probavljive.
Kada je riječ o maslinovom ulju, ono se s pravom naziva eliksirom zdravlja. Posebno se cijeni ekstra djevičansko ulje, koje se dobija hladnim cijeđenjem bez dodatne obrade i zadržava sve nutritivne i ljekovite komponente. Ovo ulje obiluje mononezasićenim masnim kiselinama, naročito oleinskom kiselinom, a sadrži i obilje vitamina E, kao i antioksidanse poput polifenola i oleuropeina.
- Redovno korišćenje maslinovog ulja povezuje se sa smanjenjem rizika od srčanih bolesti, poboljšanjem varenja, smanjenjem upalnih procesa u organizmu i prevencijom hroničnih bolesti. Zbog svog sastava, maslinovo ulje se preporučuje kao osnova zdrave ishrane, naročito u okviru mediteranske dijete.
Nutritivne vrijednosti masline (na 100 g ploda) uključuju:
Oko 115 kalorija
10–11 g masti, od čega su većinom zdrave masti
3–4 g vlakana
Bogat sadržaj vitamina E, gvožđa, bakra i kalcijuma
Prisutnost antioksidansa, koji djeluju zaštitno na ćelijskom nivou
Masline dolaze u raznim oblicima, bojama i ukusima. Poznate sorte uključuju kalamata, leccino, arbequina i oblica – svaka od njih sa svojim aromatskim osobinama i pogodna za određenu vrstu pripreme. Neke su nježnijeg ukusa, dok druge imaju izraženiju gorčinu i aromu, što ih čini savršenima za razne kulinarske kombinacije.
- Pored gastronomije, maslina ima duboko kulturno i simboličko značenje. Još od antičkog doba, maslinova grančica je predstavljala znak mira, pobjede i mudrosti. U brojnim religijama, uključujući hrišćanstvo, judaizam i islam, maslina zauzima posebno mjesto kao sveto drvo i znak Božije milosti.
Njena primjena se proteže i izvan kuhinje – maslinovo ulje se koristi u kozmetici kao osnovni sastojak u kremama, losionima, sapunima i maskama za kosu, zahvaljujući njegovim hidratantnim i regenerativnim svojstvima. Posebno je cijenjeno u prirodnoj kozmetici jer ne izaziva iritacije, pa se koristi i za njegu osjetljive kože i djeteta.
U suštini, maslina nije samo biljka – ona je simbol jednog načina života, ravnoteže između prirode i čovjeka, prošlosti i budućnosti. Njen put od stabla do stola nosi u sebi priču o tradiciji, zdravlju i snazi prirode. Bilo da je u vidu ulja, ploda, kozmetičkog preparata ili jednostavne grane – maslina ostaje vječni čuvar mediteranskog duha.
