Rak želuca poznat i kao gastrični karcinom, predstavlja malignu bolest u kojoj dolazi do nekontrolisanog rasta ćelija u sluzokoži želuca. Iako se tumor može formirati u bilo kom delu ovog organa, opasnost bolesti dodatno raste zbog njene sklonosti da se širi na okolne limfne čvorove, jetru, pankreas i druge važne strukture u telu.
- Najčešće se radi o adenokarcinomu, koji se razvija iz žlezdanih ćelija želudačne sluzokože. Pored njega, postoje i ređi oblici poput limfoma želuca, gastrointestinalnih stromalnih tumora (GIST) i karcinoidnih tumora, koji potiču iz ćelija koje luče hormone.
Jedan od ključnih izazova u borbi protiv ovog karcinoma jeste činjenica da bolest dugo ne daje specifične simptome. Mnogi ljudi ignorišu prve znake ili ih pripisuju manje ozbiljnim stanjima. Kako ističe profesor dr Dino Tarabar, specijalista gastroenterologije i onkologije, upravo ova nespecifičnost može odložiti pravovremeno otkrivanje bolesti.
- Simptomi koji se najčešće javljaju uključuju tegobe koje su u narodu poznate kao problemi sa varenjem. Ljudi često osećaju nelagodnost u gornjem delu stomaka, mučninu, povremeni nagon na povraćanje, gasove, nadutost, gorušicu, kao i osećaj brzog zasićenja tokom obroka. Sve to može zavarati, jer su u pitanju znaci koje mnogi iskuse s vremena na vreme i ne doživljavaju ih kao signal za posetu lekaru. Ipak, kod određenog broja pacijenata, baš ti simptomi mogu ukazivati na postojanje maligniteta koji se razvija u želucu.
Ukoliko su ove tegobe učestale i traju duže vreme, dr Tarabar upozorava da je neophodno odmah potražiti lekarsku pomoć. Posebnu pažnju treba obratiti ako se javljaju dodatni simptomi poput teškoća sa gutanjem, gubitka apetita, anemije, kao i značajnog pada telesne težine bez vidljivog razloga. Sve to može ukazivati na uznapredovalu fazu bolesti.
- Još ozbiljniji znaci koji zahtevaju hitnu reakciju jesu crna stolica, poznata kao melena, kao i povraćanje krvi. Ti simptomi upućuju na unutrašnje krvarenje i često su povezani sa malignim promenama u gornjem delu digestivnog sistema. U takvim slučajevima, najvažniji korak je gastroskopija – dijagnostički pregled koji omogućava direktan uvid u stanje sluzokože želuca. Ova procedura je posebno preporučljiva kod osoba starijih od 45 godina, kod kojih se prvi put javljaju navedene tegobe.
Tokom gastroskopije uzima se i uzorak tkiva za patohistološku analizu, kojom se potvrđuje da li se radi o karcinomu. Kada se dijagnoza postavi, sledeći korak je procena da li je tumor operabilan, što zavisi od lokacije i stadijuma bolesti. U okviru daljeg ispitivanja, obično se radi skener abdomena, čime se utvrđuje da li je došlo do širenja karcinoma na druge organe, što je ključno za određivanje terapijskog pristupa.
- Dr Tarabar naglašava da je rano otkrivanje presudno za uspeh lečenja. Upravo zbog toga je važno da ljudi koji primete neobične ili učestale simptome, bez odlaganja potraže medicinski savet. Čak i kada se ne radi o malignitetu, simptomi mogu ukazivati na druga stanja koja zahtevaju pažnju, poput infekcije helikobakterijom. Ova bakterija, iako često prisutna, može dugoročno dovesti do hronične upale, a u određenim slučajevima čak i do razvoja karcinoma želuca, što su pokazala brojna istraživanja.
Osim dijagnostike, važan deo prevencije obuhvata i zdrav način života. Preporuke stručnjaka uključuju uravnoteženu ishranu, smanjen unos crvenog mesa, mesnih prerađevina i suhomesnatih proizvoda, kao i održavanje zdrave telesne mase. Takođe, važno je ograničiti konzumaciju alkohola i duvana, jer su to poznati faktori rizika koji mogu doprineti nastanku različitih malignih bolesti, uključujući i rak želuca.
- Redovna fizička aktivnost, pažnja prema telesnim signalima i odgovoran odnos prema sopstvenom zdravlju mogu značajno doprineti smanjenju rizika od oboljevanja i pravovremenom otkrivanju bolesti. U vreme kada su stres i brz način života uobičajeni, ključ je u tome da se ne ignorišu simptomi i da se blagovremeno reaguje. U pitanju je zdravlje, a svaki trenutak može biti presudan.
