Reumatoidni artritis je hronična upalna bolest koja prvenstveno zahvata zglobove, ali može uticati i na druge delove tela, uključujući unutrašnje organe. Ova bolest je autoimunog porekla, što znači da imuni sistem greškom napada sopstvena tkiva, smatrajući ih neprijateljskim. Najčešće su zahvaćeni mali zglobovi šaka, kao i ručni zglobovi, ramena, kolena i skočni zglobovi.
- Bolest se tri puta češće javlja kod žena nego kod muškaraca i najčešće se razvija u dobnom rasponu od 30. do 60. godine života. Rizik od pojave bolesti raste s godinama, ali i u slučajevima gde postoji porodična istorija bolesti, što ukazuje na važnost genetskih faktora.
Jedan od ranih i karakterističnih simptoma je ukočenost zglobova ujutru, koja traje duže od pola sata. Ovaj osećaj ukočenosti obično je praćen bolom, oticanjem i smanjenom pokretljivošću zglobova. Da bi se uspostavila dijagnoza, simptomi moraju trajati najmanje šest nedelja, jer samo tada lekari mogu sa sigurnošću potvrditi prisustvo reumatoidnog artritisa.
Zanimljivo otkriće u oblasti istraživanja uzroka ove bolesti došlo je iz studije sprovedene na Univerzitetu Centralne Floride, gde je potvrđena moguća veza između izlaganja određenim bakterijama i razvoja reumatoidnog artritisa kod osoba koje imaju genetsku predispoziciju. Konkretno, otkriveno je da određena bakterija, koja se može naći u mlečnim proizvodima, govedini i drugim namirnicama kontaminiranim kravljim stajnjakom, može igrati ključnu ulogu u nastanku bolesti.
- U pomenutom istraživanju analizirana je DNK iz uzoraka krvi uzetih od 70 pacijenata sa dijagnostikovanim reumatoidnim artritisom i 48 zdravih dobrovoljaca. Prisutnost spomenute bakterije pronađena je kod čak 35% obolelih, dok je kod zdravih učesnika otkrivena u samo 8% slučajeva. Ovo otkriće sugeriše da osobe sa specifičnom genetskom mutacijom, koje su ujedno bile izložene kontaminiranoj hrani, imaju značajno veće šanse da razviju reumatoidni artritis.
Mehanizam razvoja bolesti zasniva se na složenom odgovoru imunog sistema, koji kod genetski predisponiranih pojedinaca reaguje neadekvatno na specifične okidače iz okoline, kao što su infekcije, bakterije ili čak emocionalni stres. Kada se jednom pokrene autoimuni proces, zglobovi postaju meta hronične upale, što dovodi do oštećenja hrskavice i kostiju, kao i moguće trajne deformacije ukoliko se bolest ne leči na vreme.
- U pogledu lečenja, pristup mora biti individualizovan, ali se uglavnom kombinuju protivupalni lekovi, lekovi koji deluju na imuni sistem, kao i fizioterapija i promene u načinu života. Rana dijagnoza je od presudne važnosti jer omogućava pravovremeno započinjanje terapije, čime se može znatno usporiti napredovanje bolesti i očuvati funkcionalnost zglobova.
Prevencija bolesti nije u potpunosti moguća, ali se smatra da zdrav način života, uključujući uravnoteženu ishranu, izbegavanje kontaminiranih životinjskih proizvoda i redovno kretanje, može pomoći u smanjenju rizika. Takođe, važno je da osobe koje imaju članove porodice sa reumatoidnim artritisom redovno prate svoje zdravlje i odmah reaguju ukoliko primete simptome kao što su ukočenost, bol i oticanje zglobova.
- Reumatoidni artritis je složeno oboljenje koje, iako izazovno, može biti efikasno kontrolisano uz medicinski nadzor i disciplinovan pristup terapiji. Razumevanje potencijalnih uzroka i ranih simptoma može pomoći u blagovremenom reagovanju i poboljšanju kvaliteta života obolelih.
