Kada je riječ o uzimanju lijekova za povišen krvni pritisak, većina pacijenata zna koliko je važno da terapija bude redovna. Međutim, ono što se često zanemaruje, a što nova istraživanja sve više potvrđuju, jeste činjenica da vrijeme uzimanja terapije može igrati ključnu ulogu u njenoj efikasnosti.
- Pravilno izabrani lijek može imati znatno smanjenu učinkovitost ili čak izazvati neželjene efekte ako se uzima u pogrešnom periodu dana.Nedavna istraživanja, među kojima se posebno ističe jedno opsežno sprovedeno u Španiji, dodatno su osvijetlila ovu temu. U tom ispitivanju, koje je obuhvatilo više od 19.000 pacijenata s dijagnozom hipertenzije, došlo se do izuzetno zanimljivih rezultata. Glavni istraživač, profesor Ramon Hermida, objasnio je da su pacijenti koji su uzimali terapiju uveče imali znatno bolju regulaciju krvnog pritiska, kako tokom dana, tako i tokom noći.
Još značajnije, kod osoba koje su uzimale lijekove prije spavanja zabilježeno je manje slučajeva srčanih i moždanih udara. Prema riječima profesora Hermide, večernja doza može da ponudi dodatnu zaštitu upravo tokom noćnih sati, kada su mnogi organizmi posebno ranjivi i kada se često dešavaju ozbiljni kardiovaskularni incidenti. Ovo saznanje otvara potpuno novu perspektivu u pristupu terapiji za visok pritisak.
- Međutim, ne dele svi stručnjaci isto mišljenje. Jedan od onih koji izražavaju rezervu prema ovoj preporuci je njemački kardiolog dr Andreas Zajher, koji radi u Univerzitetskoj bolnici u Frankfurtu. On upozorava da bi kod određenih pacijenata večernje uzimanje lijekova moglo izazvati prenizak pritisak tokom spavanja, što potencijalno dovodi do vrtoglavice, padova, pa i gubitka svijesti. Po njegovom mišljenju, dan je vrijeme kada je ljudski organizam najviše izložen stresu, a samim tim i najranjiviji kada je riječ o naglim skokovima pritiska. Zbog toga bi lijekovi koji snižavaju pritisak mogli biti efikasniji upravo u jutarnjim satima, kada je taj rizik najveći.
Uprkos različitim stavovima, ono što svi stručnjaci ističu jeste važnost individualnog pristupa. Ne postoji jedno univerzalno pravilo koje bi odgovaralo svakom pacijentu. Faktori kao što su genetika, stres, način života, navike spavanja, pa čak i profesija, mogu značajno uticati na to kada je najbolje uzeti terapiju. Kod nekih ljudi pritisak raste ujutru, kod drugih naveče, a kod trećih tokom dana zbog napora i psiholoških izazova.
- Zato je ključno da pacijent u saradnji sa svojim ljekarom definiše idealan termin za uzimanje lijeka. U tom procesu, posebno korisno može biti vođenje dnevnika pritiska, u koji se bilježi vrijeme uzimanja terapije, kao i stanje tokom različitih dijelova dana. Takođe, savremena medicina sve više koristi 24-časovno praćenje pritiska putem holtera, kako bi se dobila potpuna slika o oscilacijama tokom dana i noći.
Pacijenti se često oslanjaju na opšte preporuke, ali istina je da ono što odgovara jednoj osobi, drugoj može štetiti. Promjene u načinu uzimanja lijekova nikako se ne bi smjele sprovoditi bez prethodne konsultacije s ljekarom. Ukoliko pacijent primijeti jutarnje vrtoglavice ili večernju slabost, to može biti signal da je vrijeme uzimanja terapije potrebno prilagoditi.
- Takođe, način života igra značajnu ulogu. Osobe koje se bude rano, imaju aktivan dan i ležu rano, možda će imati drugačije potrebe u odnosu na one koje rade noću, pate od nesanice ili su u neregularnom ritmu. Svaka osoba je priča za sebe, i upravo zbog toga je potrebno da se ljekarska preporuka temelji na potpunom uvidu u pacijentovu svakodnevnicu.
Na kraju, upravljanje hipertenzijom ne podrazumijeva samo izbor pravog lijeka ili doziranja – već i pravovremeno uzimanje terapije. Prava tableta u pravo vrijeme može napraviti razliku između dugoročnog zdravlja i ozbiljnih posljedica. Pacijent ne bi trebao biti pasivni korisnik terapije, već aktivni saradnik u svom liječenju, spreman da prati stanje, razgovara s ljekarom i prilagođava režim sopstvenim potrebama.
